Konserwator zabytków nakazał przywrócić pierwotny wygląd pomnika UPA w Monasterzu

Nowa tablica na mogile członków UPA w Werchracie fot. ZLUBACZOWA.PL

Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków nakazał przywrócenie pierwotnego wyglądu pomnika upamiętniającego członków Ukraińskiej Powstańczej Armii w Monasterzu.  

W połowie kwietnia na zbiorowej mogile członków Ukraińskiej Powstańczej Armii w Monasterzu, nieustalone dotąd osoby podmieniły tablicę upamiętniającą żołnierzy UPA. Opisywaliśmy to na portalu ZLUBACZOWA.PL w dniu 22 kwietnia. Sprawą zajęła się policja i prokuratura. Wspólne oświadczenie wydały też Ministerstwa Kultury Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ukrainy. Co istotne, nowa tablica spotkała się z pozytywnym odbiorem nie tylko mieszkańców powiatu lubaczowskiego, ale również znacznej części Polaków. Świadczą o tym komentarze m.in. na naszej stronie na Facebooku.

Okazuje się jednak, że nowa tablica prawdopodobnie będzie musiała być zdemontowana. Taką decyzję podjął Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Ma to zrobić właściciel terenu - Nadleśnictwo Lubaczów. Leśnicy zostali zobowiązani do przywrócenia pierwotnego wyglądu pomnika w terminie do 30 maja i muszą poinformować urząd, w jaki sposób chce to zrobić.  Nadleśnictwo musi ponieść też wszystkie koszty. 

Co istotne, należy podkreślić, że Nadleśnictwo Lubaczów nie postawiło pomnika w Monasterzu. Obiekt ten został wzniesiony w 1993 roku przez Ukraińców. Początkowo pojawił się tam żelazny krzyż z blaszaną tablicą i inskrypcją wspominającą „najpiękniejszy kwiat Ukrainy”, który „okrążyli w monasterskich lasach bolszewicy i UB”. W tym samym roku ukraińscy działacze przedstawili konserwatorowi zabytków prośbę o zezwolenie na ustawienie stałego pomnika. Jednak nie otrzymali ostatecznej odpowiedzi, więc Ukraińcy zaczęli bez zgody budowę pomnika. Inicjator budowy został ukarany grzywną za samowolę budowlaną, a w 1995 r. nakazano rozebranie pomnika. Do tematu powrócono w 1998 r., kiedy to Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wspólnie ze Związkiem Ukraińców w Polsce uzgodniła jego nowy wariant. Wówczas ustalono jak ma wyglądać pomnik i co ma się na nim znajdować. Tutaj warto jednak dodać, że postawiony obiekt nie do końca spełniał określone w porozumieniu warunki, m.in. nie było na nim inskrypcji w języku polskim, treść napisu nie odpowiadała uzgodnionemu wzorowi.

Ostatecznie pomnik pozostał na miejscu do dnia dzisiejszego. Był jednak kilkukrotnie niszczony. W 2015 roku ktoś rozbił tablicę z nazwiskami członków UPA, a krzyż pomalowano w barwy narodowe Polski i zamieniono symbole ukraińskie na polskie. Pięć lat później, w 2020 roku, pomnik ponownie został zdewastowany. Tablica, już wcześniej uszkodzona, została całkowicie rozbita, a jej fragmenty wrzucono do dołu. Wówczas prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski publicznie oczekiwał, że Polska odnowi pomnik w Monasterzu, nawiązując do odblokowania przez Ukrainę prac ekshumacyjnych we Lwowie. Kilka miesięcy później na miejscu pojawiła się nowa tablica z inskrypcją w językach polskim i ukraińskim. Treść nawiązywała do wydarzeń z 1945 roku, jednak nie zyskała pełnej akceptacji strony ukraińskiej. Mimo to, tablica pozostała na miejscu.

To warto przeczytać

Wydarzenia

Chcą odbudować spalony warsztat. Ruszyła zbiórka dla rodziny z Cieszanowa

23 maj 2025

Na sygnale

Dramatyczny pożar w Woli Wielkiej. Spłonął warsztat i kilka aut, jedna osoba ranna

22 maj 2025

Sport

Bolesny cios w ostatniej akcji. Sandecja Nowy Sącz pokonała Pogoń-Sokół Lubaczów

22 maj 2025